Dawno temu, w starożytnym Rzymie wino poddawano czasochłonnemu i wymagającemu precyzji procesowi klarowania. Już wtedy wiedziano, że wino po procesie dekantacji smakuje po prostu lepiej i ujawnia pełną gamę swoich smaków. Nie zapomniano o tym także w czasach królów, księżniczek i pięknych zamków kiedy to dzbanami wina urozmaicano każdą wieczerzę. A jak jest dzisiaj?
Coraz częściej cenimy smak i dobrą jakość wina, niewielu z nas wie jednak jak można wydobyć z niego dodatkowe walory smakowe. Dekantacja i napowietrzanie wina pozwalają poczuć znacznie bogatszy i ciekawszy bukiet smaków tego trunku, a wino podane w pięknej karafce wciąż może wyglądać po królewsku i wspaniale prezentować się na stole.
Dekantacja wina polega na oddzieleniu osadu, który powstaje w nim w czasie leżakowania. Taki osad w lżejszej lub cięższej formie tworzy się szczególnie w starych winach i może przybrać formę luźnego osadu, twardej skorupy lub ciężkich, nierozpuszczalnych kryształków.
Proces dekantacji polega na wcześniejszym przelaniu wina do dekantera, czyli specjalnie przeznaczonego do tego naczynia, np. karafki dekantującej. Zadaniem dekantacji jest także odpowiednie napowietrzenie wina, dzięki czemu jego bukiet smakowy i aromat są znacznie bogatsze. Ten proces możemy określić jako pozwolenie winu „pooddychać”.
Nawet najtańsze i nijakie wino po dekantacji będzie smakować o wiele lepiej niż nalane do kieliszka prosto z butelki. Zwyczajny trunek po odpowiednim napowietrzeniu znacznie rozszerza swoje walory smakowe. Właściwe przechowywanie i podawanie wina jest bardzo ważne. Serwowane nieodpowiednio, w złej temperaturze , nieodpowiednim kieliszku, nienapowietrzone i niezdekantowane, traci na swoim smaku. Wino to znany od wieków trunek, który wiele wymaga, należy mu się zatem odpowiednie traktowanie.
Dekantacja ma także inne zalety. W przypadku młodych win proces dekantacji usuwa z nich gorzki i cierpki smak powstający z powodu dużej zawartości taniny. Do takich win należą m.in. Merlot, Petit Sirah czy Cabernet Sauvignon. Są też takie szczepy win, które zaraz po otwarciu butelki mają nieprzyjemny zapach. Odpowiednia dekantacja usuwa niechciane zapachy pozostawiając jedynie ten przyjemniejszy aromat trunku. Procesu dekantacji wymagają też czerwone, ponad 10-letnie wina, takie jak np. Bordeaux i Barolo, ponieważ wytrąca się w nich znaczny osad.
Napowietrzenie wina wydobywa z niego najlepsze walory smakowe i aromat. Ważna jest jednak wiedza na temat tego, które wina powinno się napowietrzać, a których nie. Na przykład wina takie jak czerwone Burgundy czy dojrzałe Pinot Noir nie powinny być napowietrzane, bo mogą przez to utracić swój kruchy aromat. Istotnym jest jednak także, aby wybrać odpowiedni dekanter do wina.
Najprostszym sposobem na zdekantowanie wina w domowych warunkach jest posiadanie odpowiedniej karafki z funkcją dekantera. Taka karafka ma specyficzny kształt o smukłej i długiej szyjce rozszerzającej się do dolnej, szerokiej części (która umożliwia jednoczesne oddychanie trunku dzięki dużej powierzchni mającej kontakt z powietrzem).
Przed dekantacją istotne jest, żeby butelka z winem nie była narażona na wstrząsy przynajmniej na kilka godzin przed jej otwarciem (to dlatego wina z piwniczek w restauracjach przynosi się położone w koszyczkach). Przed otwarciem butelki delikatnie przetrzyj serwetką korek i szyjkę butelki i dopiero wtedy wbij i wkręć śrubę trybuszona w korek. Po wyciągnięciu korka koniecznie sprawdź, czy nie uległ on uszkodzeniom, po czym przetrzyj szyjkę butelki i zacznij dekantację.
Jeśli planujesz zdekantować czerwone wino posiadające osad, rób to bardzo ostrożnie i powoli. Staraj się wlać do dekantera odrobinę wina, obracając karafką tak, żeby trunek spływał po ściance naczynia. Powoli przelewaj pozostałe wino uważając, żeby osad został w butelce. W trakcie procesu możesz szyjkę butelki oświetlać świecą, to pozwoli Ci obserwować położenie osadu podczas przelewania wina.
Wina, które potrzebują tylko samego napowietrzenia przelej bezpośrednio do karafki, nie musisz przy tym podświetlać butelki. Po przelaniu wina, odstaw je na minimum pół godziny w dekanterze.
Nie każda, nawet kryształowa, najbardziej ozdobna karafka jest jednocześnie dekanterem i napowietrzaczem. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak to, że wino w eleganckiej karafce wygląda o wiele lepiej niż w butelce z etykietą czy resztkami akcyzy.
Decydując się na zakup karafki najlepiej wybrać taką, która łączy w sobie elegancki wygląd z funkcją dekantera i napowietrzacza. Tradycyjna karafka o dużej powierzchni dna doskonale napowietrza wino. Karafka dekantacyjna natomiast nie tylko napowietrzy wino, ale pozwoli pozbyć się z niego niechcianego osadu. Doskonałą opcją są także karafki z odpowiednim korkiem, który pozwoli zabezpieczyć niedopity trunek przez utratą aromatu. Odpowiednia karafka z korkiem pozwoli też na przechowywanie w lodówce białego wina tak, aby nie przesiąkło aromatem znajdujących się w niej potraw.
Ważne jest, aby dekanter wykonany był z przezroczystego szkła. Przed użyciem umyj go też w gorącej wodzie (to usunie z niego zbędne zapachy) i przepłucz go odrobiną wina. Pamiętaj także o dbaniu o czystość dekantera. Dekanter ma specyficzny kształt, więc dokładne mycie go może sprawiać problem, a wolne schnięcie szkła po umyciu powoduje jego parowanie wewnątrz podczas suszenia. Większość dekanterów można na szczęście spokojnie myć w zmywarce. Jeśli zauważysz w nich osad, możesz użyć kwasku cytrynowego, octu lub specjalnych kulek do czyszczenia karafek.
Oprócz karafki z aeratorem w profesjonalnych sklepach z winem pojawi się sam napowietrzacz. Umieszczany na butelce oprócz napowietrzania wina pełni funkcję wygodnego nalewaka. Działanie aeratora polega na obniżeniu ciśnienia przepływającego wina, w efekcie czego następuje zassanie powietrza. W trakcie nalewania wina następuje więc wymieszanie się powietrza z winem w odpowiednio wyliczonych proporcjach. Wykorzystanie aeratora do wina jest bardzo często rekomendowane przez producentów oraz specjalistów z branży winiarskiej.
Jeśli nie masz pewności czy dane wino należy dekantować, zapytaj o to sprzedawcę. Jeśli zaopatrujesz się w ten wspaniały napój w profesjonalnym sklepie, na pewno uzyskasz niezbędne odpowiedzi.
Po zakupie dobrej jakości dekantera możesz spokojnie planować otwarcie butelki ulubionego wina. Dekantowany trunek w pełni ujawni swoje aromatyczne zalety, a młode wina wyzbędą się zapachu drewna i pokażą całą gamę smaków. Poza tym zwrócisz uwagę, jak wspaniale wyglądają stróżki wina rozwijające się na ściankach naczynia podczas dekantacji i jak zmienia się ich smak. Do dekantacji nie trzeba przekonywać tych, którzy spróbowali tego procesu i posmakowali tak podanego wina, a osoby dopiero rozpoczynające swoją winiarską przygodę powinny docenić wieloletnie doświadczenie profesjonalnych sommelierów i także spróbować.
