Zając nieodłącznie kojarzy się z Wielkanocą. Zdobi świąteczne kartki, figurki sympatycznych szaraków stanowią dekorację naszych domów. Dzieci nie mogą doczekać się przyniesionych przez niego drobnych upominków. Dlaczego to właśnie zając jest symbolem Wielkanocy?

Dawno, dawno temu…

Motyw zająca znajdziemy już w wierzeniach pogańskich. Często występował w towarzystwie germańskiej bogini wiosny Ostary, a niekiedy ją samą przedstawiano z głową zająca. W starożytnej Grecji zające towarzyszyły bogini Afrodycie jako symbol płodności. Pod postacią zająca pojawiał się także Ozyrys – egipski bóg śmierci i odrodzonego życia.

Z jednej strony w wierzeniach ludowych szarak utożsamiany był z płodnością i witalnością, z drugiej – budził niepokój. Jako zwierzęta aktywne nocą zające kojarzone były z księżycem i demonami. Ludzie traktowali je jak czarne koty – zając przebiegający przez drogę zwiastował nieszczęście, nie był również pożądanym sąsiadem gospodarstw.

Pozytywny stosunek do zajęcy przejawiali pierwsi chrześcijanie. Widzieli oni w tych zwierzętach symbol pogan, którzy uwierzyli w Chrystusa. W sztuce średniowiecznej najczęściej zająca przedstawiano przy winnym krzewie – jako symbol człowieka nawróconego, zbliżającego się do nauki Jezusa i tajemnicy Zmartwychwstania. Wizerunek zająca nierzadko zdobił chrzcielnice i płyty nagrobne, a każde z tych przedmiotów wiąże się z „przejściem” do nowego życia. Jednak dopiero u schyłku XVII wieku zające zaczęto bezpośrednio łączyć ze świętami Wielkiej Nocy. Na karierę szaraka jako symbolu najważniejszych chrześcijańskich świąt wpłynęło rozpowszechnienie się w XVIII wieku kartek pocztowych z życzeniami, często ozdabianych wizerunkiem sympatycznego futrzaka.

Zając wielkanocny czy wielkanocny króliczek?

W Polsce symbolem świąt wielkanocnych jest zając szarak. Osiąga on większe rozmiary niż królik, ma dłuższe kończyny i charakterystyczne długie uszy. Na zachodzie Europy natomiast to królik jest popularnym symbolem Wielkanocy.

Ciekawostka:

W Australii sprowadzone z Europy króliki są poważnym problemem ekologicznym. Dlatego też w ramach ruchu wspierania lokalnej fauny promuje się wielkanocne wielkouchy (ang. Easter Bilby), rodzime australijskie ssaki, zamiast królików.

Doręczyciel prezentów na Wielkanoc

Przynoszone przez zająca prezenty na Wielkanoc to zwyczaj zapoczątkowany w Niemczech. Dawniej maluchy obdarowywane były pisankami, co z kolei było pokłosiem składania danin w postaci m.in. upolowanych zwierząt i jajek. Wiosną na polach obserwowano zwiększoną aktywność zajęcy, dlatego to właśnie te zwierzęta otrzymały zadanie wręczania dzieciom upominków.

W Polsce zwyczaj dawania wielkanocnych upominków rozpowszechnił się na przełomie XIX i XX wieku na Pomorzu, Górnym Śląsku i Wielkopolsce. Zazwyczaj w wielkanocny poranek zając zostawiał w ogrodzie drobne prezenty, których później szukały dzieci. W Wielkopolsce pojawia się on już w Wielki Czwartek. W podziękowaniu za podarunki najmłodsi przygotowywali dla niego słodycze. Obecnie zajączek ma jeszcze więcej pracy, ponieważ zwyczaj przynoszenia przez niego upominków rozpowszechnił się w całej Polsce.

Ciekawostka:

Największy czekoladowy zając wielkanocny ważył aż 3,85 tony, mierzył 4,1 m wysokości i niemal 2 m szerokości. Został wykonany przez brazylijską firmę Senac-RS podczas festiwalu czekolady Chocofest. Produkcja gigantycznego zająca zajęła profesjonalnym cukiernikom pięć dni – wykonano go z czekoladowych cegieł połączonych przy użyciu płynnej czekolady. Zając trafił do Księgi rekordów Guinnessa.

Bohater wielkanocnych dekoracji

Sympatyczny długouchy futrzak często pojawia się jako dekoracja wielkanocna. Może pojawić się jako element wystroju wnętrza na przykład w postaci figurek. Zajączki wielkanocne ozdobią komodę, wielkanocny stół, będą pięknie prezentować się w koszyczku ze święconką lub stroiku wielkanocnym. Niemiecka marka Villeroy & Boch co roku proponuje nowe ozdoby z serii Bunny Tales.

Rodzina porcelanowych zajączków wspólnie przygotowuje się do Wielkanocy. Rodzeństwo Anna, Max i Paul malują pisanki, a pomagają im w tym mama Emma i dziadek Hans. Wykonane z wielką dbałością o szczegóły dekoracje nie tylko będą cieszyć oczy domowników i gości, ale także przypomną o wartości, jaką jest miłość w wielopokoleniowej rodzinie.

Wesołe zajączki Bunny Tales zdobią również zastawę stołową Spring Fantasy oraz ozdoby Annual Easter Edition Villeroy & Boch, która co roku powraca z nowym motywem przewodnim.